Alan Adları Yönetiminin TRABİS'e Devri

Giriş

Türkiye’de “.tr” uzantılı alan adlarının tahsisine yönelik işlemler, 1991 yılından bu yana ODTÜ tarafından, Nic.tr adlı platform üzerinden gerçekleştirilmekteydi. 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 35.maddesi uyarınca “.tr” uzantılı alan adlarının yönetim ve tahsisi Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından üstlenildi. İnternet Alan Adları Yönetmeliği (Yönetmelik) ve İnternet Adları Tebliği (Tebliğ) uyarınca “.tr” uzantılı alan adlarına ilişkin her türlü işlem “tr Ağ Bilgi Sistemi” (TRABİS) platformu üzerinden gerçekleştirilecektir. Trabis, .tr uzantılı alan adlarının ve buna ait veri tabanının işlenmesine, rehber oluşturulmasına, güncelleme işlemi ve rehberlik hizmeti sunulmasına, alan adı başvuru işlemlerinin gerçek zamanlı yapılmasına olanak sağlayan güvenlikli bir sistemdir.

İlgili Mevzuatın İncelenmesi

• Yönetmelik’in yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla tahsisli olan, bu tarihten TRABİS’in faaliyete geçmesine kadarki sürede tahsis edilen ve asgari bir kayıt kuruluşu faaliyete geçene kadarki sürede tahsis edilen alan adları, tahsis sürelerinin sonuna kadar kullanılmaya devam edecektir. Bu alan adı sahipleri, TRABİS’in faaliyete geçmesinden sonra isteğe bağlı olarak sahip oldukları alan adına ilişkin işlemleri yapmak üzere, BTK’nın internet sitesinde yer alan kayıt kuruluşlarından birini tercih edebileceklerdir. Kişilerin alan adlarına ilişkin işlemlerinin asgari bir kayıt kuruluşu faaliyete geçene dek TRABİS vasıtasıyla tamamlanacağı öngörülmüştür.

• TRABİS faaliyete geçene kadar Nic.tr üzerinden gerçekleştirilen mevcut işleyiş devam edecektir.

• Başvuru, yenileme, iptal gibi alan adları ile ilgili işlemlerin yapılmasına kayıt kuruluşu aracılık edecektir. Kayıt kuruluşu, alan adı başvuruları veya yenileme talepleri gibi gerekli işlemler TRABİS üzerinden yapacaktır.

• Belgesiz alan adı tahsislerinde “ilk gelen ilk alır” prensibi geçerli olmakla birlikte ilk gelenin tespitinde alan adı başvurusunun TRABİS’e ulaştığı zaman kaydı dikkate alınacaktır.

• Alan adı sahibi, kendisine tesis edilmiş olan alan adından feragat etmek istediği takdirde kayıt kuruluşunun internet sitesinde yer alan formu doldurup feragat talebinde bulunduğunda kayıt kuruşu tarafından TRABİS üzerinden gerekli işlemler tamamlanacaktır.

• Daha önce mümkün olmayan alan adı satış ve devri TRABİS üzerinden tamamlanmak suretiyle mümkün kılınmıştır. Yönetmelik’in alan adlarının TRABİS üzerinden satış ve devrine ilişkin maddesi, TRABİS’in faaliyete geçmesinden 3 yıl sonra yürürlüğe girecek olup TRABİS’e geçiş döneminde satış ve devir işlemlerine ilişkin düzenleme Tebliğ’de yer almaktadır. Tebliğ uyarınca, Yönetmelik’teki maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl süre boyunca alan adları satılamaz ancak aşağıdaki durumlarda başkalarına devredilebilir:

• Gerçek kişiler için geçerli olmak üzere ölüm, gaiplik, gaiplik karinesi gibi durumlarda alan adı yasal mirasçılara devredilebilir.

• Tüzel kişiler, sahip oldukları alan adını birleşme, devralma gibi sebeplerle devredebilecektir.

• Marka veya patent sahibi gerçek/tüzel kişiler bu marka/patent ile ilgili haklarını devretmeleri durumunda sahip oldukları marka/patente ilişkin alan adlarını da devredebileceklerdir.

• Fikir veya sanat eserlerinin kayıt ve tescilini yaptırmış olan gerçek veya tüzel kişiler bu fikir veya sanat eserleri ile ilgili haklarını devretmeleri durumunda sahip oldukları fikir veya sanat eserlerine ilişkin alan adlarını da devredebileceklerdir.

• TRABİS’in faaliyeti öncesinde belgeli olarak tahsis edilen “.com.tr”, .”net.tr” ve “.org.tr” alt alan adları TRABİS’in faaliyete geçmesi sonrasında belgesiz olarak tahsis edilmeye başlamadan önce BTK tarafından uygun görüldüğü takdirde açık artırmaya çıkarılabilecektir. Açık artırma yönteminin uygulanmadığı durumda ise TRABİS’in faaliyete geçmesi ile birlikte “ilk gelen alır” kuralı çerçevesinde tahsis edilecektir.

• TRABİS’in faaliyete geçtiği tarih itibariyle herhangi bir kayıt kuruluşu bulunmayan internet alan adı sahipleri, TRABİS üzerinden kendilerine bir kayıt kuruluşu seçerek ilgili internet alan adını transfer edecek olup transferi gerçekleştirilemeyen internet alan adı, tahsis süresi sonuna kadar kullanımda kalacak ancak kayıt kuruluşu vasıtası ile gerçekleştirilen işlemler yapılamayacaktır.

• TRABİS faaliyete geçmeden önce tahsis edilmiş olan adları için alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmasına başvurma imkanı mümkün değildir. Ancak TRABİS faaliyete geçtikten sonra yenileme işlemi yapılanlar için alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmaları mevcuttur. 

• İnternet alan adına ilişkin herhangi bir uyuşmazlıkta, TRABİS sisteminde kayıtlı bulunan zaman bilgisi esas alınacaktır.

  
  

Değerlendirme

Alan adlarının yönetiminin BTK’ya devredilmesi ciddi bir değişiklik olan “.tr” uzantılı alan adlarının satılması ve devrinin mümkün hale geldi. Geçiş sürecinin takibi ve alan adı sahipleinin hak kaybı yaşamaması için Nic.tr’nin internet sitesi ve e-posta iletileri aracılığıyla yapacağı bilgilendirmelerin alan adı sahipleri tarafından takip edilmesi gereklidir.