Araç Muayenesinde Yapılan Hatalar: TÜVTÜRK Hatalı Kilometre Sayımı

Aracın periyodik muayenesi, basit bir teknik kontrolden öte, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca trafikte seyredecek her motorlu araç için yasal bir zorunluluktur. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, araç muayene hizmetini yürütmek üzere TÜVTÜRK’ü yetkilendirmiştir. Bu nedenle TÜVTÜRK istasyonlarına başvuru, yalnızca araç sahibinin tercihi değil, devlet tarafından zorunlu tutulan bir yükümlülüktür. TÜVTÜRK’ün faaliyetleri akreditasyon ve idari denetim gözetiminde yürütülmektedir.

TÜVTÜRK’ün sistemine kaydedilen kilometre ve muayene verileri, sıradan bir işletme kaydı değil, resmi nitelikte, idari ve hukuki sonuçlar doğuran kayıtlardır. Araç satışı sırasında alıcılar için güvenilir kaynak kabul edilen bu verilerde yapılacak en küçük hata dahi, vatandaşın aracını satamamasına, aracının değer kaybetmesine ve mülkiyet hakkının fiilen kısıtlanmasına sebep olabilir. Dolayısıyla TÜVTÜRK, kamu hizmeti niteliğindeki bu görevi yürütürken azami dikkat ve özeni göstermek zorundadır.

Araç sahipleri için TÜVTÜRK’te yapılan muayene işlemleri, trafik güvenliğinin yanı sıra aracın ikinci el piyasasındaki değeri bakımından da büyük önem taşımaktadır. Ancak kimi zaman yapılan basit bir maddi hata, vatandaşların araçlarını satamamasına, ekonomik zarara ve kilometre sayacıyla oynandığı izlemini uyandırdığı için itibar kaybına yol açabilmektedir.

Bu durumu, araç muayenesi sonunda TÜVTÜRK tarafından düzenlenen tutanağa hatalı kilometre kaydedilmesi sebebiyle bize başvuran bir müvekkilimizin yaşadıkları üzerinden somut bir örnekle açıklayabiliriz:

Müvekkilimiz, 2011 yılında sıfır kilometre olarak satın aldığı aracını 2014 yılında TÜVTÜRK’te zorunlu muayeneye götürmüştür. Burada aracın kilometresi sisteme 181.834 km olarak girilmiştir.

Ne var ki aracın sonraki muayene kayıtları şu şekildedir:

• 2016: 27.956 km

• 2018: 34.198 km

• 2022: 50.773 km

• 2024: 59.791 km

Sonraki ölçümlerdeki artışların düzenli ve olağan olduğu açıkça görülmektedir. Buna karşılık, 2014 yılında kaydedilen 181.834 km değeri, istatistiklere ve hayatın olağan akışına aykırıdır.

Nitekim TÜİK verilerine göre bir otomobilin yıllık ortalama kullanım mesafesi yaklaşık 13.719 km’dir. Bu ortalamaya göre aracın üç yıl içinde yapması gereken kilometre maksimum 41.157 km civarında olmalıydı. En ağır kullanım varsayımıyla bile (şehirlerarası yük taşıyan kamyonlar gibi) bu değer 71.997 km’yi geçemezdi.

Dolayısıyla 2014’te yapılan ölçümün virgül kayması veya veri giriş hatası olduğu kuvvetle muhtemeldir.

Hatanın Hukuki Sonuçları

Bu basit görünen hata, müvekkilin aracını satamamasına yol açmıştır. Çünkü sistemde görülen yüksek kilometre, aracın kilometre sayacıyla oynandığı izlenimini doğurmakta ve alıcıların güvenini sarsmaktadır. Hatta, kilometre sayacının orijinal olduğuna dair rapor dahi alıcıları ikna etmeye yetmemiştir.

Böylece müvekkil aracını satamadığı için, beklenen kardan mahrum kalmış ve ayrıca araç satılmadığı her geçen gün değer kaybına uğramıştır.

Türk Borçlar Kanunu’nun 112 ve devamı maddeleri uyarınca, borçlunun kusurlu edimi sebebiyle meydana gelen zarar veya mahrum kalınan kar tazmin edilmelidir. TÜVTÜRK de kamu hizmeti niteliği taşıyan görevini yürütürken azami dikkat ve özeni göstermek zorundadır. Bu nedenle, yapılan hata hukuken tazminat sorumluluğu doğurur.

Benzer Durumlarla Karşılaşan Vatandaşlar Ne Yapmalı?

• Aracınızın TÜVTÜRK kayıtlarında olağan dışı bir kilometre verisi olduğunu fark ettiyseniz,  öncelikle TÜVTÜRK Genel Müdürlüğü’ne yazılı bir başvuru yaparak düzeltilmesini talep edin.

• Aracın kilometre sayacının orijinal olduğunu gösteren servis veya ekspertiz raporu alın.

• Başvuruya rağmen mağduriyetiniz giderilmezse, Tüketici Hakem Heyeti, mahkeme veya tazminat davası yoluna başvurmanız mümkün olabilir.

• Her durumda, hak kaybı yaşamamak ve zamanaşımı gibi hukuki prosedürlere takılmamak adına profesyonel hukuki destek almanız faydalı olacaktır.

  
  

Sonuç

Araç muayenesinde yapılan basit bir hata, vatandaşlar için ciddi ekonomik ve hukuki sonuçlar doğurabilir. TÜVTÜRK muayenesi devlet tarafından zorunlu tutulduğu için, burada yapılan yanlışlıkların düzeltilmesi hem idari hem de hukuki bir zorunluluktur.