Milli Eğitim Bakanlığı'nın Yönetmeliğinde Marka Lisans Sözleşmeleri Sorunu

3 Ocak 2025 tarih ve 32771 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 20/3/2012 tarihli ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin 7. maddesine marka lisanslaması ile ilgili sınırlama getirilmiştir. Yeni düzenlemeye göre, “Bir kurucunun marka lisans sözleşmesi yaparak özel öğretim kurumunun markasını başka gerçek ya da tüzel kişilere kullandırabilmesi için, aynı türde en az 5 kurumunun bulunması ve bu kurumların her birinin en az 5 yıl boyunca faaliyette bulunmuş olması şartı aranır. Kurucular, bu şartları sağlayan kurumlarının en fazla üç katına kadar başka gerçek ya da tüzel kişilere markasını kullandırabilir.”

Marka lisans sözleşmesi, Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 24'de sözleşme serbestisi kapsamında düzenlenmiştir. Buna göre bir marka sahibi markasını lisanslayabilir. Bu kapsamda SMK Madde 9'da markanın kullanımını düzenlemiş olup bir markanın 5 yıl içinde etkin bir şekilde kullanılmaması markanın iptal sebebi olarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemede marka sahibinin izniyle markanın kullanımı markasal kullanım kabul edilmiştir.

İlgili yönetmelik ile SMK'da yer alan marka lisans hakkının kullanımına ve dolayılı olarak markasal kullanıma sınırlama getirilmiştir. Sınai mülkiyet hakkı, T.C. 1982 Anayasası Madde 35 kapsamında bir mülkiyet hakkıdır. Anayasa Madde 48 çalışma ve sözleşme hürriyetini düzenlemiştir. Ayrıca Anayasa Madde 13 temel hak ve hürriyetlerin anayasada belirtilen gerekçelerle ve ancak kanunla kısıtlanabileceğini düzenlemiştir. Dolayısıyla yönetmelikle marka lisans hakkının kısıtlanması mümkün değildir.

İlgili Anayasa maddeleri ve SMK Madde 165 hükmü açıkça göstermektedir ki, yönetmelik çıkarma yetkisi Türk Patent ve Marka Kurumuna ve yürütme yetkisi Cumhurbaşkanlığına aittir. Milli eğitim Bakanlığı'nın marka lisans sözleşmelerine düzenleme getirmesi hukuken sakattır. Bu sebeple yönetmelik bu hüküm bağlamında batıl ve hukuka aykırıdır.