Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Teknik Karşılıklarına ve Bu Karşılıkların Yatırılacağı Varlıklara İlişkin Yönetmelik Değişikliği

10 Kasım 2021 Tarihli Resmi Gazete uyarınca Sigorta ve Reasürans İle Emeklilik Şirketlerinin Teknik Karşılıklarına Ve Bu Karşılıkların Yatırılacağı Varlıklara İlişkin Yönetmelik’te değişikliğe gidilmiştir. Yönetmelikteki değişikliğe ilişkin olan araştırma da Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu “Kurul” olarak; Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu ise “Kurum” olarak belirtilecektir. 

Değişikliğin İncelenmesi

• Muallak hasar dosyası açma hususunda 1/1/2022 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde zarar ve meblağ sigortası olarak ayrıma gidilmiştir. Her iki teminat açısından detaylı olarak incelemek gerekirse:

• Zarar sigortası niteliğindeki teminatlar: İlk hasar ihbarı sonrası muallak tazminat tutarı kesin olarak tespit edilmediği takdirde şirketler, muallak tazminat tutarlarının son 5 yıllık istatistiklerini kullanarak belirleyecekleri tahmini değere göre dosya açarlar. Devamında elde edilen bilgiler sonrası söz konusu değere ekleme ya da indirim yapılabilir. Atlanmaması gereken husus Kurum’un maktu muallak tazminat tutarı belirleme yetkisinin olduğudur.

• Meblağ sigortası niteliğindeki teminatlar: Şirketler rizikonun gerçekleştiğinin öğrenilmesi ile birlikte dosya açılışında poliçe ile belirlenen teminat tutarı, muallak tazminat tutarı olarak alır ve muallak tazminat tutarını dosyanın gelişimine bağlı olarak her hesap dönemi sonu itibarıyla günceller.

• 
  

Şirketler, muallak kaydının oluşturulma tarihinden itibaren en geç altıncı ayın sonunda hak sahiplerine bilgilendirme yaparak gerekli bilgilerin temin edilmesini istemelidir. Tazminatın teminat kapsamında olup olmadığının tespit edilemediği durumlarda en az son 5 yıllık istatistiklere göre en iyi tahmin yapılarak indirim yapılabilir. İndirime ilişkin esaslar Kurum tarafından belirlenir. 

• Dava aşamasında olan hasarlara ilişkin ayrılacak olan muallak tazminata ilişkin daha kapsamlı bir düzenleme getirilmiştir. Düzenleme incelendiğinde:

• Muallak tazminat karşılık tutarı olarak dava kazanma ya da kaybetmeye bakılmaksızın dava değeri esas alınır. Diğer taraftan dava tutarından bağımsız olarak tutar, eksper ya da bilirkişi raporlarınca bilinebilir ise belge ve raporlara dayalı olan bedele masraf ve faiz eklenerek muallak tazminat karşılığı ayrılır. Tutarın bilinebilir olmadığı hallerde ise şirketin en az son 5 yıllık istatistiklerine göre yapacağı en iyi tahmine göre muallak tazminat tutarı ayrılır. 

• Mahkemeler tarafından şirket aleyhine karar verilmesi halinde bütün hukuki aşamalar tamamlanıp kesinleşene kadar en son mahkeme kararı muallak tazminat karşılığı olarak ele alınır. Şirket lehine karar verilmesi halinde ise bütün hukuki aşamalar tamamlanıp kesinleşene kadar daha önceki belgelere göre belirlenen son tutar muallak tazminat karşılığı olarak alınır. 

• Rapor ve belgelerde hasar tutarına ilişkin değer tespiti bulunmadığı halde dava değerine gecikme faizi ve masraf bedeli eklenerek muallak tazminat karşılığı ayrılır. 

• Hasarın teminat kapsamında olmaması gibi nedenlerle mahkemenin şirket lehine karar verdiği hallerde aksi yönde rapor ya da belge olmadıkça şirketin en az son 5 yıllık istatistiklerine göre yapacağı en iyi tahmine göre muallak tazminat karşılığı ayrılır. 

• Tazminatın sigorta sözleşmesi teminat limitlerini aşması durumunda, poliçedeki teminat limiti üzerinden muallak tazminat karşılığı ayrılarak bu değere faiz gibi değerler ilave edilir.  Kurumca belirlenen esaslar uyarınca dava kazanma durumuna ilişkin istatistikler çerçevesinde muallak tazminat karşılığından indirim yapılabilir. 

• Şirketler, manevi tazminata ilişkin olarak ise en az son 5 yıllık istatistiklerini kullanarak yapacağı en iyi tahmine göre muallak tazminat tutarını belirleyebilir. Şirket bünyesinde yeterli istatistik olmaması halinde ise muallak tazminat tutarı belirlenirken mevzuat ve yargı kararlarına dayanılması gerekir. 

• Özel hukuk hükümlerine tabi sigortalar kapsamında hak sahiplerince aranmayan paralar hakkında yönetmelik kapsamına girmeyen tazminat ve sigorta bedeline ilişkin talepler için ayrılan karşılıklar, zamanaşımı süresinin dolmasından sonra muallak tazminatlar arasından çıkarılarak gelir olarak kaydedileceği düzenlenmiştir.

• İstatistiki çalışma yapamayan şirketler özelinde düzenlemeye gidilmiştir. İstatistiki çalışmayı yapabilecek veri seti bulunmayan şirketler, sektör istatistiklerini esas alarak şirketine özgü hesaplamalar yapılabileceği gibi şirket verisinin tahmin için yeterli olduğunun gösterilmesi kaydıyla mevcut verisini kullanabilir.

• Hesaplama hususuna ilişkin olarak 1/1/2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere değişiklik yapılmıştır. Değişiklik uyarınca Aktüeryal matematik karşılıklar tahakkuk esasına göre hesaplanmakla birlikte tarifenin teknik esaslarında belirtilmesi ve poliçelendirme esnasında sigorta ettirenin bilgilendirilmesi kaydıyla tahsil esasına göre de hesaplama yapılabilir.

• Aktüeryal matematik karşılık hesabında dikkate alınması giderler: Sigorta ettirene veya lehtara iade veya ödemesi yapılacak olan tarife primi içinde yer alan risk ve birikim primi haricindeki üretim masrafları, gider payları ve benzeri giderler.

• Kredi ve deprem teminatları ifadesinin kapsamı genişletilerek deprem teminatları ile kredi ve kefalet branşlarında verilen teminatlar şeklinde belirtilmiştir.

• Aynı yönetmeliğin 10/A maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

• Teknik karşılıkları karşılayan varlıklara kıymetli maden hesapları da eklenmiştir.

• Reasürans şirketleri bakımından yeniliğe gidilerek; reasürans şirketlerinin sözleşme bazında sigorta şirketlerinden bilgi alamaması hali düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre reasürans şirketleri, sigorta şirketlerinin daha önce bildirmiş olduğu veriyi esas alabilir.