Çalışma İzni

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından resmi bir belge şeklinde düzenlenen Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren izin belgesine çalışma izni denir. Çalışma izninin geçerlilik süresi vardır ve bu süre dolduktan sonra yenilemek gerekir. Çalışma iznine ilişkin düzenlemeler genel hatlarıyla 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ve 4817 Sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği içerisinde yer almaktadır.

1.Süreli Çalışma İzni

Uluslararası İş Gücü Kanunu mad.10/1 uyarınca çalışma izni başvurusunun ilgili Bakanlıkça olumlu değerlendirilmesi halinde yabancıya iş ya da hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak ve yabancının gerçek veya tüzel kişi veya kurum ve kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde çalışması kaydıyla ilk başvuruda en çok 1 yıllığına süreli çalışma izni verilir. Yabancı, ilk süreli çalışma izni başvurusunda belirttiği işverene bağlı olması şartıyla uzatma başvurusu yapabilir.

2.Süresiz Çalışma İzni

Uluslararası İş Gücü Kanunu mad.10/3-4 fıkralarında düzenlenmiştir. Ancak uzun dönem ikamet izni veya en az 8 yıl kanuni çalışma izni olan yabancıların süresiz çalışma iznine başvurabileceği düzenlenmiştir. Atlanmaması gereken husus; süresiz çalışma izni idarenin takdirindedir; bu sebeple mutlaka verilir denemez.

Süresiz çalışma iznine sahip olan yabancı, uzun dönem ikamet izninin sağladığı haklara sahiptir.

3.Bağımsız Çalışma İzni

Uluslararası İş Gücü Kanunu mad.10/7-8 fıkralarında profesyonel meslek mensubu yabancılarla ilgili kanunlardaki özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebileceği düzenlenmiştir.

4.Kilit Personel Çalışma İzni

Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik uyarınca özellik arz eden doğrudan yabancı yatırımlarda ve irtibat bürolarında istihdam edilecek yabancı kilit personel bu çalışma izninden yararlanabilecektir. Kilit personel, şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışmak, şirketin tamamını veya bir bölümünü yönetmek, şirketin denetçilerinin idari veya teknik personelinin işlerini denetlemek veya kontrol etmek, şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişidir.

5.İstisnai Çalışma İzni

İstisnai çalışma iznine başvurabilecek yabancılar Kanundaki çalışma izni başvurusu, değerlendirilmesi, kabulü ve reddine ilişkin hükümlerden istisnai olarak muaf tutulabilecektir. İstisnai çalışma izninden yararlanabilecek yabancılar kanunda açıkça sayılmıştır. Nitelikli iş gücü, nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen, Türk soylu olduğu bildirilen, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı olan, Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşı olan, 6458 s.kanun uyarınca uluslararası koruma başvurusu sahibi, şartlı mülteci, geçici koruma sağlanan, vatansız, Türk vatandaşı ile evli ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan; alanındaki başarısı ile uluslararası düzeyde temayüz etmiş olarak bilimsel, kültürel, sanatsal veya sportif amaçla Türkiye’ye gelen yabancılar istisnai çalışma iznine başvurulabileceklerdir.

Yukarıda sayılan durumlara ek olarak Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik Mad. 50/1 bağlamında Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocuklarının çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.

ÇALIŞMA İZNİNDEN MUAFİYET

Uluslararası İş Gücü Kanunu mad.13’te çalışma izni muafiyeti almak kaydıyla çalışılabileceği hususu düzenlenmiştir. Başkaca kanunlarda veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerdeki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla Kanun içeriğinde yer alan muafiyetler şu şekildedir: Türk Ticaret Kanunu'na göre kurulmuş anonim şirketlerin Türkiye'de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı ile Türkiye'de gerçekleştirdiği faaliyetleri yüz seksen gün içinde doksan günü geçmeyen sınır ötesi hizmet sunucusu olan; yabancı ülkelerin Türkiye'deki diplomatik ve konsüller temsilciliklerinin bağlı birimi olarak faaliyet gösteren okullarda, kültür kurumlarında ve din kurumlarında görevli olan ile özel hizmetinde çalışan; 6458 sayılı Kanun uyarınca uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş veya şartlı mülteci sıfatını haiz olan yabancılar. Kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık

YABANCI VATANDAŞLARIN ÜLKEMİZDE YAPAMAYACAKLARI MESLEKLER

Dişçilik
Ebelik
Hastabakıcılık
Eczacılık
Veterinerlik
Özel hastanelerde sorumlu müdürlük
Avukatlık
Noterlik
Özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi
Kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık
Gümrük müşavirliği

TURKUAZ KART SAHİPLERİ

Turkuaz kart, sahiplerine süresiz çalışma hakkı veren belgedir. Turkuaz kart verilmesi hususunda Bakanlığın takdir yetkisi vardır.

ÇALIŞMA İZNİ VERİLMESİ

Türkiye dışında ikamet eden yabancılar çalışma izni başvurularını ülkelerdeki TC temsilciliklerine yaparlar. Temsilcilikler başvuruları doğrudan Bakanlığa iletir. Bakanlık ilgili mercilerin görüşlerini alarak yabancılara çalışma iznini verir. Bu izin çalışma vizesi ve ikamet izninin alınmasıyla birlikte geçerlilik kazanır. Bu belgeyi aldıktan sonra en geç doksan gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içinde Bakanlığa ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunludur.

Türkiye’de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenleri başvurularını Bakanlığa yurt içinden yapabilir.

ÇALIŞMA İZNİ İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR

Kişiden Talep Edilen Evraklar

1. İşveren ve yabancı tarafından imzalanmış iş sözleşmesi

Maaş brüt olarak gösterilmelidir.

2. 2 adet fotoğraf

Arka fonu beyaz ve biometrik olmalıdır.

3. Pasaport ve pasaportun noter onaylı Türkçe tercümesi

Pasaportun Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir.
Geçerlilik tarihine dikkat edilmelidir.

4. Ev hizmetlerinde yabancı çalıştıracak işveren başvuru dilekçesi

5. İşverene ait nüfus cüzdanı fotokopisi

6. İşverenin detaylı nüfus kayıt örneği ve muhtarlıktan alınmış yabancının çalışacağı adresi gösteren yerleşim yeri belgesi

7. İşverenin KEP adresi ve elektronik imzası

EVRAKLARA EK OLARAK DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ HUSUSLAR

Çalışma izni talep edilen işyerlerinde en az 5 TC vatandaşının istihdamı zorunludur. Aynı işyerinde birden fazla yabancı çalışma izni talebinde bulunulması durumunda çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş TC vatandaşı istihdamı aranacaktır.
İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL olması gerekir.
İşyerinin brüt satışlarının en az 800.000 TL yahut son yıl ihracat cirosunun en az 250.000 USD olması gerekir.
İzin isteyen şirket ortağı yabancının 40.000 TL den az olmamak üzere sermaye payının en az %20 olması zorunludur.
Türkiye’den başvuru halinde en az 6 ay süreli ikamet tezkeresi istenmektedir.
İşverenin e-mail adresi
Yabancının mezun olduğu okulun adı
Yabancının mezun olduğu bölümün adı
Yabancının telefon numarası
Yabancının medeni hali
Yabancının yurt dışı ikamet adresi
Yabancının yurt içi ikamet adresi
Yabancının iş yerinde yapacağı görevle ilgili bilgi
Türk vatandaşı yerine yabancı istihdam talebinin gerekçesi
İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az;

Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6,5 katı

Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı

Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı