Yeni Özel Hastaneler Yönetmeliği Yayımlandı

30.01.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Hastaneler Yönetmeliği ile 27/3/2002 tarihli ve 24708 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. Hasta hakları ve yüksek standartlarda denetim anahtar kelimeleri ile öne çıkan yeni yönetmelikteki yenilikler kısaca aşağıdaki gibidir:

Hasta Hakları

• Hastalara uygulanacak tedavinin kabul edildiğine dair, Hasta Hakları Yönetmeliği’ne uygun rızayı gösterir aydınlatma formları elektronik veya ıslak imza ile imzalanabilecektir.

• Kötü muamele gibi hasta hakları ihlalinin yapıldığı tespit edilen özel hastanelerde ihlalin gerçekleştiği ilgili birimin faaliyeti uygun şartlar sağlanana kadar Bakanlığın kararı üzerine Valilikçe durdurularak ve ilgililer hakkında idari ve adli işlem yapılacaktır.

• İlgili birim acil servis, tıbbi laboratuvar, görüntüleme ve yoğun bakım gibi özel hastane faaliyetinde zorunlu birimlerden ise bu birimin, uygun şartlar sağlanana kadar aynı ilde Müdürlükçe belirlenecek bir komisyonun gözetimi altında faaliyet göstermesi sağlanacaktır.

• Hasta odaları, poliklinikler ve bekleme salonlarında hastaların geri bildirimde bulunabileceği “Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi” ile entegre karekod bulunması zorunluluğu öngörülmüştür.

Tıbbi Endikasyon ve Uygulama Denetimi

• Özel hastanelerde sunulan sağlık hizmetinin tıbbi endikasyonlara veya uygulamalara uygunluğunun tespiti amacıyla gerektiğinde denetim yapılacaktır.

• Denetim, hasta dosyası, elektronik kayıt sistemleri, tıbbi fotoğraf, tıbbi görüntüleme, rapor ve diğer ilgili bilgi ve belgeler üzerinden, e-denetim sistemi kullanılarak veya yerinde yapılabilir.

• Denetimde kullanılmak üzere; Bakanlık tarafından alanında uzman akademisyenlerden teşkil edilen en az 3 kişilik komisyonun görüşleri alınarak tıbbi endikasyon ve uygulama denetim formu oluşturulur.

• Denetim sonuçları, Genel Müdürlük veya Müdürlük tarafından raporlanır. Denetim sonuç raporuna istinaden ilgili mevzuatı gereği adli ve idari süreçler yürütülür.

• Yapılan denetimler esnasında özel hastanenin bir kısmında veya tamamında hastaların tedavisini olumsuz etkileyen, hizmetin devamı halinde hasta sağlığını ve güvenliğini tehlikeye sokan ve hizmetin gecikmeksizin derhal durdurulmasını gerektiren acil ve telafisi güç durumların ortaya çıkması ve bu durumun gerekçeleri de belirtilmek suretiyle denetim tespit tutanağı ile kayda alınması şartıyla eksiklik giderilinceye kadar özel hastanenin ilgili biriminde veya tamamında faaliyet durdurulur.

Yasaklar

• Faaliyet izin belgelerinde belirtilen yatak sayılarında Bakanlıktan izin almaksızın artırma, azaltma veya tür değişikliği yapılamaz ve faaliyet izin belgelerinde yazılı yatak sayısından fazla hasta yatırılamaz.

• Faaliyet izin belgesinde bulunmayan uzmanlık dallarında hasta kabul veya tedavi edilemez.

• Faaliyet izin belgesinde belirtilen uzmanlık dalları haricindeki diğer dallara ait araç ve gereçler bulundurulamaz.

• Yatan hastalardan belirlenen gündelik yatak ücretinden fazla ücret alamazlar.

• Özel hastanelerde bulunan eczaneler, amacı dışında faaliyet gösteremezler ve hastane dışına ilaç ve tıbbi ürün satamazlar.

• Elektronik imza ve kaşeler ait olduğu personel dışında hiçbir kimse tarafından kullanılamaz.

• Hasta mahremiyeti ile hasta bilgilerinin gizliliği ilkeleri ihlal edilemez.

• Yönetmelikte hizmet alımına izin verilmiş hizmetler dışında hastane faaliyet izin belgesinde yer alan uzmanlık dallarındaki klinik hizmetler üçüncü kişiler eliyle gördürülemez.

• Ruhsata esas bina haricinde bir yerde faaliyette bulunulması yasaktır.

• Özel hastaneler amacı dışında faaliyet gösteremez. Şirketin faaliyet alanına giren diğer işler özel hastane bünyesinde yapılamaz.

• Acil sağlık hizmetleri ve ilgili mevzuatı gereği ilave ücret alınmayacak sağlık hizmetlerinden mevzuat hükümlerine aykırı olarak ilave ücret alınamaz.

Zorunluluklar

• Özel hastanelere ruhsatlandırıldıkları tarihten itibaren en geç üç yıl içinde TÜSKA akreditasyon belgesi alma zorunluluğu getirilmiştir.

• Özel hastaneler, gözlem yatakları hariç en az 100 hasta yatağı bulundurmaları halinde açılabilir. Bu rakam, Sağlık Bakanlığı'nın belirlediği sağlık hizmet bölgelerine göre planlanan doktor sayısı ve hizmet ihtiyacı doğrultusunda Bakanlık izni ile en az 50 yataklı olacak şekilde değiştirilebilir.

• Toplam yoğun bakım yatak sayısı, ruhsata esas olan hasta yatak sayısının yüzde 30'unu geçemez.

• Özel hastanelerde kullanılan ilaç ve tıbbi malzeme bedelleri piyasa rayiç bedellerinin üzerinde olamaz.

Bunlara ek olarak Yönetmelik, özel sağlık kuruluşlarında hizmet sağlama yöntemiyle çalışan sağlık meslek mensuplarına ilişkin yeni bir düzen de getirmektedir. Yönetmelik Madde 5/1 hükmü özel hastanelerin yönetmelikte sayılan asgari standartlara uymaları gerektiğini, personel standartlarının da uyulacak standartlar arasında olduğunu düzenlemiştir.

Yönetmeliğin Madde 5/VII Hükmü hastanelerde başka bir işletmenin bulunamayacağını ve hizmetin devredilemeyeceğini düzenlemiştir. Buna istisna olarak yönetmeliğin Madde 5/VI hükmüdür. Kantin, lostra, ibadethane, kuaför kuru temizleme gibi hastanenin asıl işi ile ilgili olmayan ticaret dalları hizmet devri ve işletme yasağı kapsamı dışındadır.

Madde 43/I-g hükmüne göre adlarına personel çalışma belgesi düzenlenmeyen bir sağlık personeli çalıştırılamaz. Çalışan belgesi düzenleme yükümlülüğü benzer şekilde Madde 15/II. hükmünde de öngörülmüştür. Bu düzenlemede ayrıca sağlık personelinin ancak Sosyal Güvenlik Kanunu Madde 4/I-a hükmü doğrultusunda çalıştırılabilir. Bu bağlamda sağlık personeli özel hastanelerde ancak işçi işveren ilişkisi ile çalışabileceklerdir. Kadrolu tabip çalıştırma kenar başlıklı 16. Maddede de çalışma belgesine atıf bulunmaktadır. Bu bağlamda hekimler başta olmak üzere sağlık meslek mensuplarının hastanelerde hizmet alım yöntemiyle çalışmaları dönemi sonlanmıştır. Bu hususa getirilen istisna ise Madde 6/XI hükmüdür. Buna göre özel hastanelerin bünyesinde yapılmayan, radyoloji ve tıbbi laboratuvar tetkikleri için hizmet alımı yapılabilir. Özel hastaneler bu hizmet alımlarını ruhsat/faaliyet izin belgesi bulunan diğer sağlık kuruluşlarından veya tıbbi cihaz satış yetki belgesine sahip yüklenici firmalardan yerinde hizmet alım şeklinde alabilir. Düzenlemelere uyum için son tarih geçici 4. Maddede belirtildiği üzere 31.12.2025 olarak belirlenmiştir.

Sağlık meslek mensuplarının hizmet alım yöntemiyle çalıştırılmalarından kaynaklı sorunlar tartışılsa da, çalışma yönteminin tercihi yönetmelikle düzenlenemez. Zira sözleşme ve çalışma hürriyeti tarafların iradeleri doğrultusunda istedikleri çalışma yöntemi ile çalışabileceklerini temin etmektedir. Bu düzenlemenin yapılacağı yer bir yönetmelik değil temel hak ve hürriyetleri kısıtlayıcı olmasından dolayı bir kanun metni olmalıdır.