Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik

Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik 26.04.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin asli amacı, uluslararası sağlık turizmi ile sunulan sağlık hizmetleri ve aracılık hizmetlerinin asgari hizmet sunum standartlarının belirlenmesidir. Buna ek olarak faaliyet yürütecek sağlık kuruluşları ile aracı kuruluşların yetkilendirilmesi ve bu faaliyetlerin denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar da düzenlenmiştir.

Yönetmelik, yurt dışından sağlık hizmeti almak amacıyla Türkiye’ye gelenler ve Türkiye’de turist olarak bulunduğu sırada sağlık hizmetine ihtiyaç duyan kimseler ile bu kişilere sağlık hizmeti sunan kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel sağlık kuruluşları ve aracı kuruluşları kapsamaktadır.

31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve milletlerarası mütekabiliyet anlaşmaları kapsamına giren durumlar bu Yönetmelik kapsamına dahil edilmemiştir. Sayılanlara ek olarak, savaş, afet ve benzeri olağanüstü durumlarda, Türkiye’de bulundukları sürede sağlık hizmeti alan veya sivil toplum kuruluşları tarafından tedavi amacıyla getirilerek tedavi bedeli ödenen yabancı hasta ve yaralılar, Türk soylu olduğuna dair belge ibraz eden Türk soylu yabancılar gibi özellikli belli gruplar belirlenerek kapsam dışında bırakılmıştır.

Yönetmeliğin önemli getirilerinden biri kayıt ve bildirim zorunluluğuna ilişkindir. Sağlık tesisinin, Yönetmelik kapsamında verilen sağlık hizmetleri ile ilgili verilerin kaydedilmesi ve arşivlenmesi için bir sağlık bilgi yönetim sistemi kullanması zorunludur. Bu sağlık bilgi yönetim sisteminin Bakanlığın kayıt tescil sisteminde kayıtlı olması gerekmektedir. Sağlık tesisi tarafından kayıt altına alınan kişisel sağlık verilerinin Kişisel Verilerin Korunması Kanununa ve 3359 sayılı Kanunun ek 19 uncu maddesi hükümlerine uygun bir şekilde işlenmesi gerekmektedir. Bu veriler Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda merkezi sağlık veri sistemine aktarılmalıdır. 

Sağlık tesisi ve aracı kuruluşlar, Bakanlıkça istenen bilgi ve belgeleri göndermekle yükümlü tutulmuştur. Buna paralel olarak, uluslararası sağlık turizmi faaliyetlerinin kayıt, takip, denetim ve gözetimini sağlaması amacıyla Bakanlıkça kurulmuş #HealthTürkiye isimli internet portalına (Portal) üye olmak zorunlu hale getirilmiştir. Portala yapılacak veri girişleri tam, doğru ve güncel olmalıdır. Sağlık tesisi ve aracı kuruluşların, sağlık turizmi amacıyla yurt içinde ve yurt dışında oluşturacakları tüm hizmet birimleri de Portal üzerinden bildirilmelidir. Nihayetinde en az biri sorumlu personel olmak üzere uluslararası sağlık turizmi hizmetlerinde görevlendirilen tüm personel de aracı kuruluş tarafından Portala kaydedilecektir.

1- Sağlık tesisleri

a- Yetki Belgesi

Sağlık tesislerinin uluslararası sağlık turizmi hizmetlerinde faaliyet yürütebilmesi için yetki belgesi alması zorunludur. Önceki düzenlemelerde de zorunlu tutulan yetki belgesi alma şartı, bu yönetmelik ile detaylandırılmış ve belgeyi edinme şartları belli standartlara bağlanmıştır. Yetki belgesinin devredilmesi yasaktır. Sağlık tesislerinin yetki belgeleri Bakanlık tarafından düzenlenir.

Yetki belgesi başvurusu, gerekli belgeler ile birlikte Sağlık Bakanlığı Entegre Kurumsal İşlem Platformu (EKİP) üzerinden yapılır. Başvuru il/ilçe sağlık müdürlüğü tarafından incelenir. Başvuru evraklarında eksiklik veya kriterlere uygunsuzluk bulunmadığı anlaşılan başvurucu, il/ilçe sağlık müdürlüğünce oluşturulan inceleme ekibi tarafından yerinde incelenir. Yerinde inceleme neticesinde uygunluğuna karar verilen başvurular 15 iş günü içinde Bakanlığa gönderilir. Bakanlık tarafından uygun görülmesi halinde 15 iş günü içinde yetki belgesi düzenlenir.

b- Hizmet Standartları

Sağlık tesisleri, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin yanı sıra geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları hizmetleri verebilir. Ancak hastaneler, tıp merkezleri, tıbbi laboratuvarlar ve diyaliz merkezlerinin TÜSKA tarafından akredite edilmiş olması gerekmektedir. Sayılanlar dışındaki sağlık tesislerinin ise Bakanlıkça düzenlenen sertifikayı alması zorunludur.

Ameliyathane ortamında gerçekleşecek cerrahi ve girişimsel işlemler bakımından sağlık tesisi tarafından komplikasyon sigortası yaptırılması zorunludur.

Sağlık tesisi, aracı kuruluş vasıtası olmaksızın doğrudan başvuran uluslararası sağlık turistini kabul edebilir. Ancak aracı kuruluşça yerine getirilmesi gereken faaliyetlerde sağlık tesisi, yetki belgesi olmayan kişi ve kuruluşlardan hizmet alamaz.

Sağlık tesisleri, Uzaktan Sağlık Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik kapsamında uzaktan sağlık hizmeti verebilir. Bu durum Portal üzerinden ilan edilir.

c-  Uluslararası sağlık turizmi birimi

Sağlık tesisinde uluslararası sağlık turistinin kabul, kayıt, teşhis, tedavi, faturalandırma, taburculuk, tercümanlık, aracı kuruluşlarla ilgili iş ve işlemlerin koordinasyonu ile benzeri hizmetleri yerine getirmekle görevli bir uluslararası sağlık turizmi birimi oluşturulmalıdır.

Uluslararası sağlık turizmi biriminde çalışan personel bilgilerinin EKİP üzerinden il/ilçe sağlık müdürlüğüne bildirilmesi zorunludur. Personelden en az birinin yabancı dil bilmesi ve bunun belgelendirilmesi zorunlu tutulmuştur.

Sağlık tesisine başvuran uluslararası sağlık turisti için uluslararası sağlık turizmi biriminde çalışan bir personel, sorumlu personel olarak belirlenmelidir. Belirlenmiş sorumlu personel bilgileri Portala kaydedilmelidir.

Uluslararası sağlık turizmi birimi, turistin sağlığı kapsamında bulunan kişiler ile milletlerarası sosyal güvenlik sözleşmesi ve sağlık alanında milletlerarası ikili iş birliği anlaşmaları gereği sağlık hizmeti almak için ülkemize gelen kişilere, yönlendirme ve rehberlik hizmetleri de sunmalıdır.

2- Aracı kuruluşlar

a- Yetki Belgesi

Benzer şekilde aracı kuruluşların da yetki belgesi alması zorunludur ve bu belgenin devri yasaktır. Aracı kuruluşların yetki belgeleri Uluslararası Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi (USHAŞ) tarafından düzenlenecektir. Başvuru evraklarında eksiklik veya kriterlere uygunsuzluk bulunmadığı anlaşılan başvurucu USHAŞ tarafından oluşturulan inceleme ekibi tarafından yerinde incelenir. Yerinde inceleme neticesinde USHAŞ tarafından uygun görülmesi halinde 15 iş günü içinde yetki belgesi düzenlenir.

Aracı kuruluş sahibi tüzel kişi tarafından ikinci bir aracı kuruluş veya şube açılmak istenmesi durumunda, her bir aracı kuruluş veya şube için yeni yetki belgesi alınması zorunludur. Bu şekilde yetkilendirilmeyen ikinci bir aracı kuruluş veya şubede sağlık turizmi faaliyetleri yürütülemez.

b- Hizmet standartları

Aracı kuruluşların konaklama, ulaşım ve transfer hizmetlerini Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu kapsamında yetkili seyahat acentaları vasıtasıyla yerine getirmesi zorunludur. Ancak aracı kuruluşun yetkili seyahat acentası olması halinde bu hizmetler bizzat yürütülebilir.

Aracı kuruluş, gelen çağrıları karşılamak amacıyla en az iki yabancı dilde ve 7 gün 24 saat esasına uygun olarak hizmet verebilecek personel alt yapısına sahip olmalıdır. Bu alt yapının sağlanamadığı hallerde bir çağrı merkezi ile hizmet alımı sözleşmesi yapmak zorundadır. Uluslararası sağlık turizmi hizmetlerinde görevlendirilen personel, aynı anda ikiden fazla aracı kuruluşta çalışamaz.

3- Sorumluluk ve İdari Yaptırımlar

Uluslararası sağlık turistinin Türkiye’de bulunduğu süre içinde alacağı sağlık hizmeti ve aracılık hizmetlerinden sağlık tesisi ve aracı kuruluş, sunulan hizmetin türüne bağlı olarak sorumludur. Sunulan sağlık hizmeti sonrası ortaya çıkabilecek komplikasyon ve tıbbi kötü uygulamalar da bu sorumluluk kapsamındadır.

Sağlık tesisi ve aracı kuruluşların sağlık turizmi alanında yapılan tüm şikayetlerin değerlendirilmesi suretiyle düzeltici önleyici faaliyetler yapması gerekmektedir. Şikayetler doğrultusunda hizmette gereken iyileştirme sağlanmalıdır.

Yapılan denetimler esnasında, sağlık turistinin tedavisini olumsuz etkileyen, hizmetin devamı halinde sağlığını ve güvenliğini tehlikeye sokan ve hizmetin gecikmeksizin durdurulmasını gerektiren acil ve telafisi güç durumların ortaya çıktığının tespiti halinde ilgili sağlık tesisisinin veya aracı kuruluşun yetki belgesi askıya alınacaktır. Buna ek olarak Sağlık tesisi ve aracı kuruluş kayıtlarının incelenmesi sonucunda kayıtların uygunsuz olarak tutulduğunun tespit edilmesi durumunda ise yetki belgesi altı ay süreyle askıya alınacaktır. Aynı fiilin bir yıl içinde tekrarlanması halinde yetki belgesi iptal edilecektir. Askıya alma kararını sağlık tesisleri bakımından Bakanlık, aracı kuruluşlar bakımından ise USHAŞ verecektir. Son bir yıl içinde sağlık turizmi kapsamında faaliyet göstermeyen sağlık tesisi ve aracı kuruluşun yetki belgesi iptal edilecektir. Herhangi bir şekilde yetki belgesi iptal edilen kuruluşlar için bir yıl süre ile yeni yetki belgesi düzenlenmeyecektir.

4- Performans ve Değerlendirme

Sağlık tesisi ve aracı kuruluşların, yönetmelik ekindeki performans kriterleri doğrultusunda USHAŞ tarafından yılda en az bir kez değerlendirilmesi öngörülmüştür. Yapılan değerlendirme neticesinde sağlık tesisi ve aracı kuruluşların yeterliliği, Portal üzerinden ilgililere bildirilecektir.

Performans kriterleri bakımından kısmen yeterli ya da yetersiz olarak değerlendirilen sağlık tesisi ve aracı kuruluş tespit tarihinden itibaren üç ay içinde kontrol değerlendirmesine tabi tutulur. Kontrol değerlendirmesi sonucunda kısmen yeterlilik kararı verilmesi halinde üç ay, yetersizlik kararı verilmesi halinde ise altı ay süreyle yetki belgesi askıya alınır. Yetki belgesi askıya alınan sağlık tesisi ve aracı kuruluşlar, askı süresinin sona ermesinden itibaren üç ay içinde ikinci kontrol değerlendirmesine tabi tutulur. İkinci kontrol değerlendirmesi sonucunda yeterliliğin sağlanamadığının tespiti halinde yetki belgesi iptal edilir.

5- Fiyatlandırma ve Faturalandırma

Uluslararası sağlık turizmi kapsamında sunulan sağlık hizmetinin bedeli Bakanlıkça belirlenir. Sağlık tesisi, Bakanlıkça belirlenen sağlık turizmi fiyat tarifesinde belirlenen usul ve esaslara uymakla yükümlüdür.

Sağlık tesisinin hizmet alanlar için kanuna uygun şekilde satış fişi veya fatura düzenlenmesi zorunludur. Satış fişi veya fatura ekinde hastaya sunulan sağlık hizmetinin ayrıntılı dökümünü ve birim fiyatlarını gösteren bir belge de düzenlenmelidir.

Sağlık tesisi, hizmet alan kişilerin talebi halinde:

- Sağlık tesisinde kullanılıp bedeli hastadan alınan ilaç ve sarf malzemesinin tür ve miktarlarını gösteren listenin,

- Adli vakalara ilişkin olanların asılları verilmemek kaydıyla, sağlık tesisinde veya dışarıda yapılan ve bedeli hasta tarafından ödenen laboratuvar tetkik ve tahlil sonuçları ile radyolojik görüntülerinin,

- Dışarıdan satın alınan ilaç ve malzemenin reçetelerin ücretsiz olarak hastaya verilmesi zorunludur.

Aracı kuruluşların ise yine talep halinde ücretsiz olarak, uluslararası sağlık turisti, refakatçisi ve diğer yakınlarına sunulan konaklama, ulaşım, transfer, tercümanlık ve danışmanlık gibi hizmetler için talep edilen ücretlerin ayrıntılı dökümünü sağlaması zorunludur.

6- Tanıtım ve bilgilendirme

Sağlık tesisi ve aracı kuruluşların tanıtım faaliyetleri, Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca yürütülecektir.

Bunlara ek olarak, incelenen yönetmelik bakımından, sağlık tesisi ve aracı kuruluşlar için yabancı dil seçeneği bulunan internet sitesi oluşturulması zorunlu tutulmuştur. İnternet sitesinde yer alan kuruluş ismi ve unvanların yetki belgesindeki unvan ve sahiplik adı ile uyumlu olması gerekmektedir. Sağlık tesislerinin yukarıda değinilen akreditasyon belgesi veya sertifikayı internet sitesinde yayınlaması zorunludur.

7- Turistin sağlığı kapsamındaki hizmetler

Yönetmelik uyarınca Türkiye’de toplantı, kongre, ticari veya turizm amacıyla süreli olarak bulunan yabancılar, bulundukları sırada gelişen hastalıklarında ve acil durumlarda kamu kurum ve kuruluşlarına, üniversiteler veya özel sağlık kuruluşlarına başvurarak sağlık hizmetlerinden yararlanabilecektir. Ancak ani gelişen hastalık ve acil durumların sonrasında, devam niteliğindeki sağlık hizmetleri yalnızca yetki belgesi olan sağlık tesislerinde sunulabilir.

Acil sağlık hizmeti almak için sağlık tesisine başvuru yapan yabancı hastaların kabul edilmesi ve gerekli tıbbi müdahalenin kayıtsız, şartsız ve gecikmeksizin yapılması zorunludur. Acil sağlık hizmetleri ve acil hasta nakilleri ücretlidir, ancak hizmet bedelinin tahsiliyle ilgili işlemler acil müdahale ve bakım sağlandıktan sonra yapılır.

Trafik kazaları sonucunda verilecek sağlık hizmetlerinin bedeli, Türk vatandaşları ve yabancı uyruklu kişilerin uyruğuna ve sosyal güvencesinin olup olmadığına bakılmaksızın ilgili mevzuat gereği Sosyal Güvenlik Kurumundan tahsil edilir. Trafik kazalarında, kişinin bizzat kendisinden tedavi bedeli talep edilemez. Ancak trafik kazası nedeniyle acil sağlık hizmeti alan kişinin, isteğe bağlı ilave seyahat sigortası var ise bu sigortaya fatura edilir ve ödeme poliçe kapsamında tahsil edilir.

8- Uyum

26.04.2025 tarihinden önce sağlık turizmi yetki belgesi almış sağlık tesisi ve aracı kuruluşlar, bu tarihten itibaren altı ay içinde Yönetmelik hükümlerine uyum sağlamak zorundadır. Bu sürenin sonunda uyum sağlamayanların yetki belgesi iptal edilecektir.

Sağlık tesislerinin uluslararası sağlık turizmi kapsamında ameliyathane ortamında yapılacak cerrahi ve girişimsel işlemler için komplikasyon sigortası yaptırması 31.12.2025 tarihine kadar sağlanması gerekmektedir. Sağlık tesislerinden hastaneler, tıp merkezleri, tıbbi laboratuvarlar ve diyaliz merkezleri için öngörülen TÜSKA akreditasyonu ve bunların dışındaki sağlık tesisleri için öngörülen Bakanlık sertifikası gerekliliklerine uyumun ise 31.12.2026 tarihine kadar sağlanması gerekmektedir.